Szklanka mleka dziennie może zmniejszyć ryzyko rozwoju raka jelita grubego

Spożywanie dodatkowych 300 miligramów wapnia dziennie, czyli około jednej dużej szklanki mleka, może wiązać się ze zmniejszonym ryzykiem rozwoju raka jelita grubego – wynika z dużych badań dotyczących diety i jej wpływu na choroby. Co więcej, inne źródła wapnia niepochodzące z produktów mlecznych mają podobny efekt. Naukowcy ustalili też, że zbyt duże ilości alkoholu oraz przetworzonego mięsa mają odwrotny skutek.

Naukowcy z University of Oxford opublikowali na łamach „Nature Communications” (DOI: 10.1038/s41467-024-55219-5) dużą analizę dotyczącą diety i raka jelita grubego. W swoich pracach wykorzystali dane zbierane od ponad 500 tys. kobiet na przestrzeni 16 lat. Interesował ich związek między 97 produktami dietetycznymi i składnikami odżywczymi a ryzykiem rozwoju raka jelita grubego. Z ich badań wynika, że osoby spożywające 300 mg wapnia dziennie, co odpowiada dużej szklance mleka, mogą zmniejszyć ryzyko zachorowania tę chorobę nawet o 17 proc.

Rak jelita grubego

Rak jelita grubego jest trzecim najczęściej występującym nowotworem na świecie. Każdego roku wykrywanych jest około dwóch milionów nowych przypadków. Z jego powodu umiera prawie milion osób rocznie. Oczekuje się, że do 2040 r. liczba nowych diagnoz osiągnie 3,2 miliona, a liczba zgonów wzrośnie do 1,6 miliona. Z przyczyn, które pozostają niejasne, gwałtownie rośnie wykrywalność tej choroby u młodych ludzi na całym świecie.

Rak jelita grubego stanowi aż 10 proc. wszystkich rozpoznawanych nowotworów złośliwych. Chociaż prowadzone w ostatnich latach badania nad nowotworami pozwoliły znacząco usprawnić wczesną diagnostykę i terapię, oporność zaawansowanych nowotworów jelita grubego na powszechnie stosowane leczenie nadal stanowi poważny problem i istotnie przyczynia się do wysokiej śmiertelności pacjentów z tego typu nowotworami.

Chociaż trend jest niepokojący, naukowcy twierdzą, że ponad połowie nowotworów jelita grubego można zapobiec poprzez zmianę diety i stylu życia. Utrzymywanie zdrowej masy ciała, spożywanie większej ilości błonnika, picie mniejszej ilości alkoholu, rezygnacja z czerwonego i przetworzonego mięsa oraz aktywność fizyczna i niepalenie papierosów pomagają zmniejszyć ryzyko.

Szklanka mleka

Powszechnie wiadomo, że wapń jest ważny dla mocnych kości i zębów, ale okazuje się, że może również pomóc zmniejszyć ryzyko zachorowania na raka jelita grubego. – To najbardziej kompleksowe pojedyncze badanie, jakie kiedykolwiek przeprowadzono na temat związku między dietą a rakiem jelita grubego. Podkreśla ono potencjalnie ochronną rolę wapnia w rozwoju tej choroby – powiedziała dr Keren Papier, główna autorka badania.

Z analiz wynika, że spożywanie produktów bogatych w wapń, takich jak mleko czy jogurt, może zmniejszać ryzyko zachorowania na raka jelita grubego. Ale ochronę zapewniają też inne źródła wapnia. Wygląda na to, że wapń jest ważnym czynnikiem pomagającym zmniejszyć ryzyko zachorowania na raka jelita grubego.

– Mamy pewne pojęcie, dlaczego wapń ma taki wpływ. Może chronić przed rakiem jelita grubego wiążąc się z kwasami żółciowymi i wolnymi kwasami tłuszczowymi, tworząc rodzaj nieszkodliwego „mydła”, które zapobiega uszkodzeniu wyściółki jelit – wyjaśniła Papier. Wspomniany efekt „mydła” pomaga kwasom żółciowym i tłuszczowym wydostać się z jelit jak podczas „wiosennego czyszczenia”, dzięki czemu nie mogą się gromadzić, a zatem istnieje mniejsze prawdopodobieństwo, że spowodują uszkodzenia.

Większość uczestniczących w badaniu kobiet spożywała więcej niż zalecany poziom wapnia (ponad 700 mg). Jednak u niektórych wynikało to z dodawania suplementów wapnia do pożywienia. Dodany wapń można znaleźć w produktach takich jak chleb lub niektóre produkty wegańskie (np. mleka roślinne). Potrzebne są jednak dalsze badania, aby ustalić, czy suplementy wapnia i wzbogacone wapniem produkty spożywcze mają taki sam wpływ na zmniejszenie ryzyka raka jelita grubego.

– W tym badaniu nie mogliśmy przyjrzeć się związkowi między przyjmowaniem suplementów wapnia a ryzykiem rozwoju raka jelita grubego. Biorąc pod uwagę powszechne stosowanie suplementów wapnia, przyszłe badania powinny skupić się na roli suplementów wapnia w zapobieganiu rozwoju tej choroby w różnych populacjach – zaznaczyła Papier.

Dieta a rak jelita grubego

Istnieją pewne powiązania między niektórymi produktami spożywczymi a ryzykiem rozwoju raka jelita grubego. W swoich analizach naukowcy dostrzegli, że jednym z takich produktów jest alkohol oraz przetworzone i czerwone mięso. Spożywanie alkoholu, zwłaszcza w dużych ilościach, wyraźnie zwiększa ryzyko rozwoju choroby. Badacze ustalili, że wypicie dodatkowych 20 g alkoholu dziennie, co odpowiada dużej lampce wina, zwiększa ryzyko rozwoju raka jelita grubego o 15 proc.

Badanie skupiło się na kobietach, ale Papier uważa, że ochronne działanie wapnia prawdopodobnie będzie dotyczyć również mężczyzn.

W przyszłych badaniach Papier i jej zespół chcą dokładniej przyjrzeć się roli wapnia w zapobieganiu rakowi jelita grubego w różnych populacjach stosujących różne diety, aby zrozumieć, w jaki sposób można go najlepiej wykorzystać w zapobieganiu chorobie.

Źródło: Cancer Research UK, BBC, The Guardian, fot. Wikimedia Commons/ Santeri Viinamäki/ CC BY-SA 4.0