Trójwymiarowa mapa sprzed 13 tys. lat
W jednej z jaskiń położonej kilkadziesiąt kilometrów od Paryża naukowcy zidentyfikowali najprawdopodobniej najstarszą trójwymiarową mapę na świecie. Powstała poprzez ukształtowanie skalnego podłoża jaskini przez pradawnych mieszkańców groty. Według naukowców, może liczyć nawet 13 tys. lat.
W jednej z jaskiń położonej kilkadziesiąt kilometrów od Paryża naukowcy zidentyfikowali najprawdopodobniej najstarszą trójwymiarową mapę na świecie. Powstała poprzez ukształtowanie skalnego podłoża jaskini przez pradawnych mieszkańców groty. Według naukowców, może liczyć nawet 13 tys. lat.
System jaskiń położony w dolinie rzeki École kilkadziesiąt kilometrów na południe od Paryża znany jest badaczom od dawna. W wyżłobionych przez wodę w piaskowcu grotach archeolodzy znaleźli dowody bytności naszych przodków sprzed 20 tysięcy lat. W jednej z jaskiń, znanej jako Ségognole 3, badacze odkryli rysunki naskalne przedstawiających dwa konie. Ale okazuje się, że znajduje się tam coś jeszcze – trójwymiarowa mapa okolicy.
Badaniami kierował Médard Thiry z Mines Paris, który wchodzi w skład Paryskiego Instytutu Nauk i Technologii. Współpracował z nim Anthony Milnes z Uniwersytetu w Adelajdzie. Opis oraz wyniki ich praz ukazały się na łamach pisma „Oxford Journal of Archaeology” (DOI: 10.1111/ojoa.12316).
Prastara mapa 3D
W swoich pracach badacze ustalili, że część podłoża piaskowej groty została wymodelowana tak, aby odzwierciedlała cechy okolicznego krajobrazu. Według nich dokonali tego paleolityczni mieszkańcy jaskini około 13 tys. lat temu.
– To, co opisaliśmy, nie jest mapą, jakie tworzy się dzisiaj – z odległościami, kierunkami i czasem podróży. To raczej trójwymiarowa miniatura przedstawiająca okoliczny krajobraz, z dopływami z okolicznych wyżyn do strumieni i rzek, dolinami, jeziorami i bagnami w dół rzeki – wyjaśnia Milnes. – Dla ludów z paleolitu kierunek przepływu wody i rozpoznawalne cechy krajobrazu były prawdopodobnie ważniejsze niż współczesne koncepcje, takie jak odległość i czas. To wyjątkowe odkrycie i wyraźnie pokazują zdolności umysłowe, wyobraźnię i umiejętności inżynieryjne naszych odległych przodków – dodaje.
Oczywiście odwzorowanie okolicznego terenu nie jest ścisłe. Twórcy mapy prawdopodobnie wykorzystali naturalne ukształtowanie podłoża skalnego jaskini i nieco je przerobili.
Dynamiczny model
Badacze sugerują, że pradawni twórcy mapy stworzyli w grocie coś na kształt modelu hydrologicznego. Wymodelowali piaskowiec w taki sposób, żeby pokazać odpowiednie ścieżki przepływu wody i gdy padał deszcz i do jaskini dostawała się woda, była ona kierowana wyrytymi rowkami w odpowiednie miejsca.
Naukowcy przekonują, że podczas deszczu podłoże groty ożywało i przypominało okolicę, z rzeką École w centrum, jej dopływami i okolicznymi wzniesieniami. Woda płynęła przez starannie rozplanowane kanały, baseny i zagłębienia w jaskini, a jej powierzchnia zamieniała się w dynamiczny, trójwymiarowy model, z rzekami, deltami, jeziorami i wzgórzami.
Autorzy badań w publikacji przyznali, że wzór przepływu wody wskazuje na „funkcjonalną instalację systemu rzecznego”, która w dużej mierze odpowiada dolinie, w której znajduje się jaskinia. „Dokładność tej sieci hydrograficznej ujawnia niezwykłą zdolność do abstrakcyjnego myślenia u tych, którzy ją stworzyli oraz u tych, dla których była przeznaczona” – napisali badacze w artykule.
– To zupełnie nowe odkrycie oferuje lepsze zrozumienie i wgląd w możliwości wczesnych ludzi – mówi Thiry.
Źródło: University of Adelaide, Science Alert, fot. Dr Médard Thiry
