Przetworzone czerwone mięso powiązane z ryzykiem rozwoju demencji i spadkiem funkcji poznawczych

Spożywanie dużych ilości czerwonego mięsa, zwłaszcza w przetworzonej formie, wiąże się ze zwiększonym ryzykiem spadku zdolności poznawczych i rozwoju demencji – wynika z niedawnych badań.

Za analizami stoją naukowcy z Mass General Brigham, Harvard T.H. Chan School of Public Health oraz Broad Institute of MIT and Harvard. Z ich prac wynika, że konsumpcja dużych ilości czerwonego mięsa, szczególnie przetworzonego czerwonego mięsa, zwiększa ryzyko rozwoju demencji i przyczynia się do spadku zdolności poznawczych. Naukowcy podkreślają, że zastąpienie przetworzonego czerwonego mięsa innymi źródłami białkami, takimi jak drób, orzechy, rośliny strączkowe lub ryby, może zmniejszyć ryzyko rozwoju demencji o około 20 procent.

Wyniki oraz opis analiz ukazał się na łamach pisma „Neurology” (DOI: 10.1212/WNL.0000000000210286).

Czerwone mięso

Osoby spożywające duże ilości czerwonego mięsa, zwłaszcza przetworzonych jego odmian, jak bekon czy kiełbasa, są bardziej narażone na pogorszenie funkcji poznawczych i demencję w porównaniu z osobami sporadycznie spożywającymi czerwone mięso lub wcale go nie jedzącymi.

„Czerwone mięso jest bogate w tłuszcze nasycone i jak wykazano w poprzednich badaniach, zwiększa ryzyko rozwoju cukrzycy typu 2 i chorób serca, które są powiązane z pogorszeniem zdrowia mózgu – powiedział dr Dong Wang z Brigham and Women’s Hospital w Bostonie, główny autor publikacji. – Nasze badanie wykazało, że przetworzone czerwone mięso może zwiększać ryzyko pogorszenia funkcji poznawczych i demencji, ale dobrą wiadomością jest to, że zastąpienie go zdrowszymi alternatywami, takimi jak orzechy, ryby i drób, może zmniejszyć to ryzyko – dodał.

Swoje badania naukowcy oparli na danych medycznych dotyczących 133 771 osób. Uczestnicy z tej kohorty okresowo uzupełniały dzienniczki żywieniowe, w których podawali, co jedli i jak często. Osoby te były w średnim wieku 49 lat podczas rozpoczęcia obserwacji i nie miały zdiagnozowanej demencji na początku badania. Ich kartoteki medyczne były śledzone przez 43 lata. Z tej grupy na koniec okres obejmującego badanie u 11 173 osób rozwinęła się demencja.

Autorzy badań zdefiniowali przetworzone czerwone mięso jako bekon, parówki, kiełbaski, salami, baleron i inne przetworzone produkty mięsne, a nieprzetworzone czerwone mięso jako wołowinę, wieprzowinę, jagnięcinę i hamburgery. Porcja czerwonego mięsa według uczonych to około 90 gram.

Demencja

Najpierw badacze ustalili, ile czerwonego mięsa spożywali dziennie uczestnicy. W przypadku przetworzonego czerwonego mięsa podzielili uczestników na trzy grupy. Grupa o niskim spożyciu zjadała średnio mniej niż 0,10 porcji dziennie; grupa o średnim spożyciu konsumowała od 0,10 do 0,24 porcji dziennie; a grupa o wysokim spożyciu 0,25 lub więcej porcji dziennie.

Po uwzględnieniu czynników takich jak wiek, płeć oraz innych elementów zwiększających ryzyko demencji naukowcy odkryli, że uczestnicy z grupy o wysokim spożyciu przetworzonego czerwonego mięsa mieli o 13 proc. wyższe ryzyko wystąpienia demencji w porównaniu z osobami z grupy o niskim spożyciu.

W przypadku nieprzetworzonego czerwonego mięsa naukowcy porównali osoby, które jadły średnio mniej niż połowę porcji dziennie, z osobami, które jadły jedną lub więcej porcji dziennie i nie stwierdzili różnicy w ryzyku rozwoju demencji.

Spadek funkcji poznawczych

Do zmierzania spadku funkcji poznawczych naukowcy wykorzystali inną kohortę złożoną z 43 966 osób ze średnią wieku 78 lat. Subiektywny spadek funkcji poznawczych ma miejsce, gdy osoba zgłasza problemy z pamięcią i myśleniem, zanim spadek ten stanie się na tyle duży, że jest widoczny w standardowych testach.

Grupa z subiektywnym spadkiem funkcji poznawczych dwukrotnie w trakcie badania wypełniała ankiety oceniające pamięć i zdolności umysłowe. Po uwzględnieniu czynników takich jak wiek, płeć oraz elementów zwiększających ryzyko spadku funkcji poznawczych naukowcy ustalili, że uczestnicy, którzy jedli średnio 0,25 porcji lub więcej przetworzonego czerwonego mięsa dziennie, mieli o 14 proc. wyższe ryzyko subiektywnego spadku funkcji poznawczych w porównaniu z osobami, które jadły średnio mniej niż 0,10 porcji dziennie.

Odkryli również, że osoby, które jadły jedną lub więcej porcji nieprzetworzonego czerwonego mięsa dziennie, miały o 16 proc. wyższe ryzyko subiektywnego pogorszenia funkcji poznawczych w porównaniu z osobami, które jadły mniej niż połowę porcji dziennie.

Badacze zmierzyli też obiektywny spadek funkcji poznawczych. Wykorzystali do tego jeszcze inną bazę danych medycznych, dotyczącą grupy 17 458 osób w średnim wieku 74 lat. Obiektywne funkcje poznawcze pokazują, jak dobrze funkcjonuje mózg jeśli chodzi o zapamiętywanie, myślenie i rozwiązywanie różnych problemów. Oceniana grupa wykonywała testy funkcji poznawczych cztery razy w trakcie badania.

Po uwzględnieniu czynników takich jak wiek, płeć i innych wpływających na ryzyko pogorszenia funkcji poznawczych naukowcy odkryli, że spożywanie przetworzonego czerwonego mięsa wiązało się z szybszym starzeniem się mózgu w zakresie ogólnych funkcji poznawczych wynoszącym 1,61 roku na każdą dodatkową porcją dziennie, a w zakresie pamięci werbalnej o 1,69 roku na każdą dodatkową porcją dziennie.

Dieta kontra funkcje poznawcze

Naukowcy ustalili też, że zastąpienie jednej porcji przetworzonego czerwonego mięsa dziennie porcją orzechów lub roślin strączkowych wiązało się z obniżeniem ryzyka rozwoju demencji o 19 proc. Zastąpienie przetworzonego czerwonego mięsa rybami zmniejszyło ryzyko demencji o 28 proc., a drobiem o 16 proc.

– Ograniczenie ilości spożywanego czerwonego mięsa i zastąpienie go innymi źródłami białka i opcjami roślinnymi mogłoby zostać uwzględnione w wytycznych dietetycznych w celu promowania zdrowia poznawczego. Potrzebujemy więcej badań, aby ocenić nasze ustalenia w bardziej zróżnicowanych grupach – przyznał Wang.

– Wytyczne żywieniowe zwykle koncentrują się na zmniejszaniu ryzyka chorób przewlekłych, takich jak choroby serca i cukrzyca, podczas gdy zdrowie poznawcze jest rzadziej omawiane, pomimo powiązania z tymi chorobami. Mamy nadzieję, że wyniki naszych badań zachęcą do większego rozważenia związku między dietą a zdrowiem mózgu – podkreślił Wang. – Duże, długoterminowe analizy kohortowe są niezbędne do badania schorzeń takich jak demencja, które mogą rozwijać się przez dziesięciolecia. Kontynuujemy składanie tej historii w całość, aby zrozumieć mechanizmy powodujące demencję i pogorszenie funkcji poznawczych – dodał.

Źródło: American Academy of Neurology, Mass General Brigham, fot. Raw Pixel/ CC0